Xây dựng trạm đo mưa tự động - yếu tố then chốt trong công tác phòng tránh thiên tai

Sau 8 năm triển khai, các trạm đo mưa tự động cảnh báo sớm tình hình mưa lũ đã giúp các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương và người dân chủ động ứng phó, giảm nhẹ thiên tai.

Trạm đo mưa tự động ngày càng… mọc dày

Do tác động của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, trên cả nước, thiên tai diễn ra khốc liệt, cực đoan, tình trạng “bão chồng bão, lũ chồng lũ” ngày càng phổ biến, gây ra những tổn thất nghiêm trọng về người và tài sản của Nhà nước và nhân dân. Thực tế cho thấy, cơn bão Yagi vừa qua đã để lại cho người dân các tỉnh miền Bắc nhiều thiệt hại nghiêm trọng về người và của.

Theo khảo sát của Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai, công tác dự báo, cảnh báo mưa lũ ở nước ta còn gặp nhiều khó khăn do thiếu trạm đo mưa. Thấu hiểu tình hình này, năm 2016, Quỹ cộng đồng Phòng tránh thiên tai (lúc bấy giờ là Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai miền Trung) đã phối hợp với Cục Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn) vận động doanh nghiệp tài trợ, lắp đặt 20 trạm đo mưa tự động cảnh báo mưa lũ ở cộng đồng tại 4 tỉnh Thanh Hóa, Quảng Bình, Nghệ An và Quảng Nam.

Từ hiệu quả của 20 trạm đo mưa tự động ban đầu, việc hỗ trợ lắp đặt trạm đo mưa tự động tại các tỉnh miền Trung cũng như trên địa bàn cả nước trở thành hoạt động thường xuyên của Quỹ sau này, đặc biệt là từ khi có sự tài trợ lớn của Quỹ Thiện Tâm thuộc Tập đoàn Vingroup.

Trong 8 năm gần đây, Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai đã vận động tài trợ được gần 34,8 tỷ đồng để hỗ trợ các địa phương lắp đặt 893 trạm đo mưa tự động. Nhờ vậy, người dân tại 49 tỉnh, thành trên cả nước được hưởng lợi từ các trạm đo mưa nói trên.

Đến nay, số lượng trạm đo mưa tự động do QPT hỗ trợ lắp đặt chiếm gần 50% số lượng trạm đo mưa chuyên dùng phòng chống thiên tai trên cả nước.

Dự án mang lại hiệu quả thiết thực trong đợt bão Yagi vừa qua

Ứng dụng khoa học công nghệ trong cảnh báo thiên tai cũng giúp những thông tin cảnh báo được truyền tải đầy đủ, kịp thời đến chính quyền địa phương các cấp và đến tận hộ gia đình, nhất là tại các vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, góp phần nâng cao ý thức chủ động phòng tránh thiên tai trong cộng đồng, tiến đến xây dựng một đô thị thông minh, ứng phó với biến đổi khí hậu và thiên tai cực đoan.

Không dừng lại ở đó, trong đợt bão Yagi và mưa lũ sạt lở đất tại các tỉnh miền núi phía Bắc vừa qua, trạm đo mưa tự động còn góp phần không nhỏ vào công tác chỉ đạo, ứng phó với mưa lũ của chính quyền, cơ quan phòng chống thiên tai các cấp và công tác dự báo của ngành khí tượng thủy văn.

Hệ thống đo mưa tự động có thể cung cấp thông tin kịp thời về lượng mưa cũng như cảnh báo mưa lớn vượt ngưỡng cho cộng đồng cho người dân nơi đặt trạm; người dân, cán bộ, thôn xã sẽ theo dõi được lượng mưa theo thời gian thực trên phần mềm điện thoại thông minh hoặc máy tính. Những thông tin này không chỉ giúp Ban chỉ huy phòng chống thiên tai các xã nhanh chóng có phương án chuẩn bị mà còn giúp người dân chủ động trong sinh hoạt, sản xuất, tránh những thiệt hại do mưa lớn gây ra.

Số liệu quan trắc mưa từ hệ thống này đang được đánh giá là số liệu chuẩn xác, kịp thời theo thời gian thực, tương thích với hệ thống quan trắc của ngành khí tượng thủy văn và các cơ quan phòng chống thiên tai từ Trung ương đến địa phương. Kết quả vận hành ổn định, cung cấp dữ liệu mưa kịp thời và khá chính xác của các trạm đo mưa tự động do QPT lắp đặt đã góp phần xây dựng lên một hệ thống cảnh báo sớm mưa lũ tại cộng đồng. 

Nhờ hệ thống này, cả người dân, cơ quan chức năng và cơ quan chuyên môn về phòng tránh thiên tai đều có thể dễ dàng ra quyết định trong việc ứng phó với mưa lũ. Dữ liệu từ hệ thống này hiện đang được kết nối dữ liệu trực tuyến vào cổng thông tin dữ liệu của Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai và Tổng cục Khí tượng thủy văn, góp phần phục vụ công tác dự báo, cảnh báo, chỉ đạo điều hành ứng phó với mưa lũ ở phạm vi cả nước.

Hệ thống thông tin từ các trạm đo mưa, tháp cảnh báo ngập lụt do Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai lắp đặt được Cơ quan phòng chống thiên tai, khí tượng thủy văn và chính quyền cơ sở ở các địa phương đánh giá cao về tính hiệu quả. Dữ liệu quan trắc từ tất cả các trạm đo mưa Vrain do Quỹ thực hiện được tích hợp và chia sẻ lên hệ thống dữ liệu của Tổng cục Khí tượng thủy văn, Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng chống thiên tai nên đã phục vụ hiệu quả công tác dự báo, cảnh báo, chỉ đạo điều hành ứng phó với mưa lũ ở phạm vi cả nước, đặc biệt là trong bối cảnh thời tiết khí hậu diễn biến cực đoan như hiện nay.

“Trạm đo mưa tự động do Qũy hỗ trợ lắp đặt tại các địa phương từ năm 2016 đến nay đều hoạt động ổn định, phục vụ hiệu quả công tác dự báo, cảnh báo mưa lũ; cũng như kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác chỉ đạo phòng chống lũ lụt của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai và Tổng cục Khí tượng - Thủy văn, đặc biệt là những đợt mưa lũ xảy ra vừa qua”, ông Phan Diễn, Chủ tịch danh dự Quỹ cộng đồng Phòng tránh thiên tai chia sẻ.

• quycongdongphongtranhthientai
• tramdomua
• phongtranhthientai
• thientai
• yagi
• qpt