Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai và Cục Khí tượng Thủy văn tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động hợp tác

Cùng thảo luận và tìm hiểu các biện pháp phối hợp  trong Đề án “Cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét khu vực miền núi, trung du Việt Nam” là nội dung cuộc làm việc vào sáng 10/03/2025 giữa Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai và Cục Khí tượng Thủy văn.

 Ông Lê Công Thành- Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường và ông Cao Đức Phát-Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai cùng chủ trì Hội nghị.

Tại buổi làm việc, Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia đã báo cáo kết quả thực hiện, giới thiệu Đề án “Cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét khu vực miền núi, trung du Việt Nam”. Cụ thể, Ông cho biết về giải pháp thực hiện cảnh báo lũ quét, trượt lở bao gồm phân vùng nguy cơ dựa vào điều tra khảo sát thực tế để cảnh báo trước nguy cơ trên diện rộng. Từ đó cảnh báo sớm áp dụng hệ thống cảnh báo dựa trên ngưỡng độ bão hòa đất, ngưỡng mưa quan trắc và dự báo từ đó đưa ra cảnh báo cho khu vực. Giám sát, cảnh báo từng vị trí, sử dụng hệ thống thiết bị đo KTTV, địa chất, camera tại các khu vực trọng điểm. Kết quả giai đoạn 1 đã có 14 tỉnh phía Bắc được phân vùng nguy cơ lũ quét; giai đoạn 2 gồm 19 tỉnh đã phân vùng.

Về hệ thống cảnh báo lũ quét, sạt lở đất thời gian thực giúp chia sẻ trực tuyến và cung cấp tài khoản; cung cấp thông tin về khu vực/phạm vi ảnh hưởng (chi tiết cấp xã/huyện); vị trí xung yếu; các dữ liệu lịch sử đã xảy ra; cập nhật 15ph/lần; cảnh báo theo mức độ nguy cơ. Các mức độ nguy cơ cũng được hiển thị như: nguy cơ trung bình cần chú ý cập nhật các phiên tiếp theo; nguy cơ cao chú ý không hoạt động, hay di chuyển xung quanh khu vực đồi núi có nguy cơ sạt lở; nguy cơ rất cao mưa lớn còn tiếp diễn, khả năng sạt lở, lũ quét cao; cần có biện pháp di dời, trú tránh khu vực an toàn. Đề̀ án được xây dựng trên cơ sở tích hợp toàn bộ các kết quả của các dự án, nhiệm vụ liên quan đến lũ quét, sạt lở đã có.

Ông Khiêm cũng đề xuất các nhiệm vụ ưu tiên và các tồn tại, hạn chế đang có. Theo ông, gồm có các nhiệm vụ ưu tiên như xây dựng phần mềm cung cấp thông tin cảnh báo thiên tai (bao gồm cả thông tin cảnh báo lũ quét, sạt lở đất) thuộc nhiệm vụ “Thiết lập và duy trì vận hành hệ thống thông tin - cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét thời gian thực” của đề án. Xây dựng, biên tập các tài liệu hướng dẫn, tập huấn, nâng cao năng lực truyền thông cho cộng đồng phòng chống và sử dụng thông tin cảnh báo sớm phục vụ phòng, tránh sạt lở đất, lũ quét. Tổ chức hội thảo tập huấn, tuyên truyền nâng cao năng lực cho các đội xung kích, cho cộng đồng trong phòng chống và sử dụng thông tin cảnh báo sớm phục vụ phòng, tránh sạt lở đất, lũ quét. Điều tra, lập bản đồ phân vùng nguy cơ, phân vùng rủi ro do sạt lở đất, lũ quét tỷ lệ tỷ lệ lớn (1/10.000 hoặc 1/5000) cho một số khu vực trọng điểm. Xây dựng và hoàn thiện các quy định, quy trình kỹ thuật dự báo, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất.

Về phía Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, trong 16 năm qua, Quỹ luôn thực hiện đúng tôn chỉ mục đích, phát huy sức mạnh cộng đồng góp phần cùng với chính quyền và nhân dân thực hiện công tác phòng tránh ứng phó với thiên tai đã vận động được sự ủng hộ của các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm với tổng số kinh phí khoảng hơn sáu trăm tỉ đồng. Một số nội dung Quỹ đã thực hiện như xây dựng các công trình cộng đồng phòng tránh thiên tai, vửa phục vụ kinh tế xã hội mà cũng vừa là nơi tránh trú bão. Quỹ cũng đã có các chương trình xây dựng bể bơi trong nhà trường, trang bị tập huấn cho các đội xung kích phòng chống thiên tai,  hỗ trợ phụ nữ vay vốn không lãi để làm ăn,…..giúp cộng đồng nâng cao khả năng ứng phó thiên tai. Đặc biệt với dự án nâng cao năng lực cảnh báo sớm thiên tai, Quỹ đã vận động tài trợ các trạm đo mưa tự động chuyên dùng và tháp cảnh báo lũ trên địa bàn cả nước. Kết quả từ dự án đã được ứng dụng và góp phần giúp công tác dự báo thiên tai tốt hơn.

Phát biểu tại buổi làm việc, Ông Cao Đức Phát, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai cho biết: “Vấn đề Cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét là một vấn đề mà trong những năm vừa qua, tôi có thể nói rằng mặc dù đã có rất nhiều những cố gắng của các cơ quan nhà nước, của chính quyền địa phương, cộng đồng dân cư, sự vào cuộc của Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai. Tuy nhiên, chúng ta vẫn nhận thấy thiên tai này vẫn còn để lại một hậu quả rất nặng nề”.

Về hệ thống Các trạm đo mưa chuyên dùng của quỹ tài trợ, Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia cho biết đây là dữ liệu quan trọng hỗ trợ các cơ quan phòng chống thiên tai các địa phương ra quyết định ứng phó với mưa lũ cùng cách thiệt thời và chủ động.

Trước đây, khi chưa có các dự án của quỹ thì để có thông tin về lượng mưa cũng như địa phương hoàn toàn dựa vào số lượng cung cấp giữa các đài KTTV và các tỉnh giữa khu vực.Tuy nhiên, số lượng trạm đo mưa của kỹ thuật thủy văn cũng còn mỏng nên việc cung cấp dữ liệu theo khung giờ quy định và hơn nữa việc cung cấp theo khung giờ quy định nên cơ quan phòng chống thiên tai các địa phương chưa có đủ thông tin để đầy đủ cũng như để kịp thời vì vậy cái việc mà chủ động thì cũng rất là khó khăn cho các địa phương Hiện nay với sự hỗ trợ lắp đạt trận đo mưa và thấp cảnh báo lũ chuyên đồn từ quý cộng đồng phòng chống thiên tai mỗi tỉnh được bổ sung từ 10 đến 30 trạm đo mưa tự động các trạm đo mưa này gồm các trạm của đài KTTV và của địa phương tự đầu tư đang dày đáng kể. Các trạm đo mưa tự động các tỉnh góp phần nâng cao, phục vụ công tác dự báo, cảnh báo mưa lũ ở nước ta.

Kết luận tại buổi làm việc, Ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết trong điều kiện mạng lưới trạm đo mưa tự động còn rất thưa, chưa đáp ứng kịp thời công tác dự báo, cảnh báo, phục vụ chỉ đạo ứng phó mưa lũ thì việc hỗ trợ phát triển các trạm đo mưa chuyên dùng của Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai là rất cần thiết và đã góp phần cám kể trong việc cung cấp dữ liệu thông tin. Việc đo mưa theo thời gian phục vụ công tác chỉ đạo điều hành của Ban Chỉ đạo Trung ương phòng chống thiên tai, đặc biệt là công tác trong bối cảnh thời tiết khí hậu diễn biến cực đoan như hiện nay. Để áp dụng được thì chúng ta cũng cần tiếp tục cập nhật và đánh giá việc truyền dữ liệu mưa từ các trạm đo mưa chuyên dùng phòng chống thiên tai tạo ra một bản đồ dữ liệu mưa đáp ứng tốt hơn cho nhu cầu dự báo, góp phần thực hiện quy định của luật KTTV và thông tin dữ liệu KTTV.

• sạt lở
• lũ quét
• thiên tai
• trạm đo mưa